رشته هنرهای تجسمی: ظرفیت دانشگاه، گرایش‌ها و بازار‌کار

رشته هنرهای تجسمی یکی از ملموس ترین و پیشرو ترین رشته های هنر است. این رشته شامل زیرشاخه های متنوع و جذابی است و هر ساله علاقمندان بسیاری پیدا می کند. این رشته به طور مقدماتی در مدارس، هنرستان ها و آموزشگاهها، و به صورت پیشرفته و تکمیلی در دانشگاهها تدریس می شود.

معرفی رشته هنرهای تجسمی

رشته هنرهای تجسمی یکی از شاخه های کلی رشته هنر محسوب می شود که طرفداران بسیاری دارد. هنر، زبان روح انسانها در همه اعصار و قرون است. انسانها همیشه برای بیان بهتر و به تصویر کشیدن زندگی و دغدغه های مشترک خود، علاوه بر زبان تکلم، از روش هایی مانند نقاشی، موسیقی، عکاسی و… استفاده می کنند. پس هنر، بیان متفاوت و گویای یک هنرمند است.

انواع مختلف رشته هنرهای تجسمی در دنیای امروز، با توجه به تعدد بالای رسانه های اجتماعی و افزایش کاربران  اینترنت، برای مردم شناخته شده تر و محبوب تر شده اند.

مسلما رشته هنرهای تجسمی نسبت به دیگر هنرها مانند نمایش و موسیقی قوی ترین زبان گفتاری یک هنرمند است.

هاوارد گاردنر نظریه ای دارد که بر اساس آن هوش انسانها بر هشت عنوان تقسیم بندی می شود. یکی از این تقسیم بندی ها هوش دیداری است. هوش دیداری یعنی توانایی تصور یک پدیده مثلا یک شی یا یک کار، و به تصویر کشیدن و تعریف کردن آن است. هوش دیداری یک نوع استعداد خدادادی است و کسانی که از چنین استعدادی برخوردار هستند می‌توانند با تحصیل در رشته هنرهای تجسمی، آموزش ها و مهارت های لازم برای پرورش و بالندگی این استعداد خود را پیدا کنند.

همه رشته های تجسمی دانشگاه های هنر که بسیار متنوع و متعدد نیز هستند، از زیر شاخه های هنرهای تجسمی حساب میشوند. در واقع می‌توان گفت که رشته هنرهای تجسمی یکی از جامع ترین رشته های دانشگاه های هنر است. زیرا دروس آن اصول و مبانی بسیاری از رشته‌های هنری را آموزش می دهد.

بنابراین می شود گفت که دانشجویان رشته های هنرهای تجسمی پایه و اصول بسیاری از رشته های هنر را فرا می گیرند. به عنوان مثال رشته های گرافیک، نقاشی، عکاسی، نگارگری، مجسمه سازی و… همه در رشته هنرهای تجسمی تعریف می شوند.

وزارت علوم کشورمان رشته ای به اسم رشته هنرهای تجسمی در مقطع کاردانی فنی و حرفه ای ارائه می دهد که شامل سه شاخه نقاشی، گرافیک و مینیاتور( نگارگری یا نقاشی ایرانی ) است. در رشته هنرهای تجسمی، می توانید استعدادهای خود را پرورش دهید و با پشتکار و آموختن مهارت‌های لازم یک هنرمند حرفه ای شوید و آثار هنری درخور ارائه دهید.

دروس مهم رشته هنرهای تجسمی در دوران دبیرستان کدام هستند؟

سیستم های آموزش و پرورش دنیا علاوه بر ارائه دروسی مانند ریاضی، تاریخ، علوم و جغرافی به دانش‌آموزان خود، درس هنر را نیز ارائه می دهد تا دانش آموزان فرصت داشته باشند که با آموزش و تجربه همه علوم، بتوانند به پردازش علایق و استعدادهای خود بپردازند.

در سال های تحصیلی دوره دبستان درس هنر ارائه می‌شود و در دبیرستان درسی به نام حرفه و فن. این دروس، رشته هنرهای تجسمی را به شکل ساده و ابتدایی آموزش میدهند. کسانی که پس از اتمام دوره تحصیل و اخذ مدرک دیپلم می‌خواهند در مقاطع دانشگاهی رشته های هنر ثبت نام کنند، با فراگیری این دروس، پیش زمینه هایی برای ورود به دانشگاه دارند و آن افرادی که دوست دارند آموزش های کامل تری در این زمینه ببینند و آمادگی بیشتری برای ورود به دانشگاه داشته باشند، می‌توانند در آموزشگاههای هنری ثبت نام کنند.

اما در کنار مدارس عادی، مدارس هنرستان یا فنی حرفه ای نیز وجود دارند که هنر را به صورت علمی تر و تخصصی تر قبل از ورود به دانشگاه آموزش میدهند. علاقه مندان می توانند با انتخاب رشته هنر در مقطع دبیرستان، به هنرستان یا فنی حرفه ای وارد شوند و مهارت های لازم قبل از ورود به دانشگاه را کسب کنند. مهم ترین رشته هایی که هنرستان ها و فنی حرفه‌ای ها ارائه می دهند شامل نقاشی، فتوگرافیک، گرافیک، صنایع دستی و طراحی دوخت هستند.

در زیر پرکاربردترین دروس رشته هنرهای تجسمی در هنرستان را برای شما معرفی می کنیم:

• طراحی و زبان بصری: این درس در هنرستان تلفیق دو مبحث طراحی پایه و مبانی هنرهای تجسمی است و در مقطع دانشگاه نیز با عنوان طراحی پایه و مبانی هنرهای تجسمی آموزش داده می شود.
• دروس طراحی پایه (1) و (2): آموزش های این درس شامل طراحی و ترسیم جهان پیرامون (اشیا و اجسام ابتدایی مانند احجام و ظروف) است. در دوره دانشگاه این درس با همین نام، اما به صورت پیشرفته‌تر و کامل‌تر (طبیعت، پیکره، چهره و ….) آموزش داده می شود.
• مبانی هنرهای تجسمی: مباحث مورد آموزش این درس اصول ترکیب بندی، رنگ ‌بندی اشکال در کنار هم و چیدمان است. در دوره دانشگاه به صورت پیشرفته و کامل و نیز با همین عنوان به دانشجویان آموزش داده می‌شود.
• علم مناظر و مرایا: این مبحث نیز از دروس رشته هنرهای تجسمی است. اصول هندسی و پرسپکتیو در طراحی‌ها مورد مبحث این درس است. در دوره دانشگاه نیز با همین نام و درس ترسیمات فنی به صورت پیشرفته آموزش داده می شود.

انواع گرایش‌های رشته هنرهای تجسمی

گرایش‌های رشته هنرهای تجسمی به ترتیب شامل ردیف های زیر است:

1. رشته نقاشی

نقاشی یعنی هنر طراحی، ترسیم و رنگ پردازی دنیای خیال و تصور هنرمند. یک نقاش می‌تواند از یکی از مکتب های نقاشی مانند رئالیسم، کوبیسم، اکسپرسیونیسم و… پیروی کند یا می تواند برای خود سبک شخصی داشته باشد و از هیچ سبک دیگری پیروی نکند.

2. رشته عکاسی

یک عکاس خلاق نمایشی‌ از مناظر طبیعی‌، حالات‌ انسانی‌، پدیده‌ های علمی‌ و… را با چیدمان عناصر بصری و تلفیق آن ها با فنون عکاسی ثبت می کند و آن ها را به عنوان یک اثر هنری پردازش می کند. برای اطلاعات بیشتر مطلب جامع «معرفی رشته عکاسی» را مطالعه کنید.

3. رشته گرافیک

گرافیک یعنی انتقال خلاقانه یک پیام از طریق تصویر، نشانه و یا حتی رنگ. می شود آن را هنر رسانه نام برد و می توان گفت تلفیق همه رشته های هنری گرافیک را به وجود آورده است.

4. رشته نگارگری

در این رشته یک هنرمند تحت اصول و قواعد نگارگری ایرانی که در طول دوره‌های تاریخی به تدریج شکل گرفته اند، به طراحی، ترسیم و رنگ پردازی دنیای خیال و تصور می پردازد.

5. صنایع دستی

یک هنرمند صنایع دستی بر اساس اصول و فنون سنتی، به طراحی و ساخت اشیاء کاربردی می پردازد.

دروس ارائه شده دانشگاهی در رشته هنرهای تجسمی

در لیست زیر مهم ترین دروس رشته هنرهای تجسمی را برای شما آورده ایم:

• کارگاه طراحی پایه 1
• کارگاه طراحی پایه 2
• هندسه مناظر و مزایا
• مبانی هنرهای تجسمی
• سیر هنر در تاریخ
• هنر در تمدن اسلامی
• کارگاه نقاشی
• کارگاه عکاسی
• کارگاه نقاشی ایرانی
• خوشنویسی و طراحی حروف
• آشنائی با اصول مقدماتی حجم

انواع کارها و مشاغل تعریف شده برای فارغ التحصیل رشته هنرهای تجسمی

• خلق تابلوهای نقاشی به عنوان آثار هنری
• تاسیس آموزشگاه هنری
• تاسیس شرکت تبلیغاتی یا کارگاه شخصی
• کار در مراکزی همانند استودیو انیمیشن که مراکز تولید آثار هنری هستند
• فعالیت هنری به عنوان یک نقاش دیواری
• انجام طراحی انواع پوستر، جلد کتاب، صفحه آرایی و …
• فعالیت در مراکزی همانند وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان کارشناس امور هنری
• فعالیت در آموزش و پرورش و وزارت علوم به عنوان معلم یا مدرس رشته هنرهای تجسمی

آیا رشته هنرهای تجسمی بازار کار مناسبی دارد؟

در رشته هنرهای تجسمی هرچه یک هنرمند خلاق تر، باسوادتر و ایده پرداز باشد موفق تر و پردرآمدتر است. به طور کل بازار کار این رشته برای هنرمندان خوب است. فرهنگ و هنر در یک جامعه، همیشه پا به پای سیاست، اقتصاد و امور اجتماعی پیش رفته است. هنر همیشه در همه جوامع جایگاه ویژه خود را دارد.

همیشه بخش بزرگی از جریانات فرهنگی یک جامعه را هنرمندان شکل می دهند. فعالان عرصه هنر و مخصوصا هنرمندان رشته هنرهای تجسمی و زیرشاخه های آن از بازار کار خوبی برخوردار هستند و همیشه یک جامعه به آن ها نیاز دارد.

اگر می خواهید به بازار کار رشته هنرهای تجسمی وارد شوید، باید در کنار برخورداری از مهارت های تخصصی این رشته، دارای ذوق و خلاقیت و مهارت های فردی نیز باشید. اگر در شغل خود مهارت های فردی قوی داشته باشید می توانید در میان رقبایتان موفق تر باشید و به اصطلاح دارای مهارت های نرم باشید. اصطلاحی که به عنوان مهارت های نرم از آن نام برده می شود، یعنی موفقیت یک فرد در تعاملات اجتماعی در محیط های کاری و سازمانهای مختلف.

مقاطع تحصیلی دانشگاهی رشته هنرهای تجسمی در ایران چه هستند؟

دانشگاههای کشور ما رشته هنرهای تجسمی را در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد و در زیر شاخه‌های نقاشی، گرافیک و مینیاتور، به دانشجویان ارائه می دهند. مقطع دکتری این رشته پژوهش هنر نام دارد و مبحث آن تمرکز بر تخصص افراد مانند نقاشی یا… است.

لیست زیر شامل نام مقاطع کارشناسی ارشد برای انواع مختلف رشته‌ هنرهای تجسمی است.

• کارشناسی ارشد گرافیک برای رشته گرافیک
• کارشناسی ارشد نقاشی برای رشته نقاشی
• کارشناسی ارشد هنرهای اسلامی با گرایش نگارگری برای رشته مینیاتور

شایان ذکر است که رشته‌هایی مانند عکاسی نیز در ادامه‌ این رشته‌ی تحصیلی وجود دارند.

دانشگاه‌های زیر، برای ادامه تحصیل در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری از بهترین دانشگاه‌های ایران هستند:

• دانشگاه هنر تهران
• دانشگاه هنرهای زیبا
• دانشگاه الزهرا
• دانشگاه هنر تبریز
• دانشگاه هنر نیشابور
• دانشگاه هنر اصفهان

مقاطع تحصیلی دانشگاهی رشته هنرهای تجسمی در خارج از کشور به چه شکل هستند؟

رشته هنرهای تجسمی در دو کشور فرانسه و ایتالیا فراوان تر و پر رونق تر است. ولی کشورهای دیگری مانند انگلستان و آمریکا در دانشگاه های هنر خود نیز اقدام به پذیرش دانشجو می کنند. نام دانشگاه‌ های آمریکایی و انگلیسی در صدر برترین دانشگاه ها در زمینه هنر و طراحی فهرست سال 2019 آورده شده است. این ده دانشگاه جزو برترین دانشگاه های ارائه دهنده رشته هنرهای تجسمی در دنیا هستند:

• دانشگاه هنر های لندن انگلستان
• کالج سلطنتی هنر انگلستان
• مدرسه طراحی RSID آمریکا
• مدرسه طراحی پارسون آمریکا
• مدرسه هنر گلاسگو انگلستان
• دانشگاه MIT آمریکا
• موسسه پرات آمریکا
• مدرسه هنر شیکاگو آمریکا
• دانشگاه پلی تکنیک میلان ایتالیا
• دانشگاه آلتو فنلاند